W Rzeczpospolitej Polskiej funkcjonuje już kilka systemów zorganizowanego, kolejowego transportu krótkobieżnego/regionalnego. Część z nich, powstała w ramach przeprowadzonej reformy (podziału) spółki Polskie Koleje Państwowe w 2001r. na wiele podmiotów mniejszych. Pozostałe, zostały utworzone jako zupełnie nowe produkty, pozostające najczęściej pod opieką i zarządem PKP lub samorządów.
Tak oto dla przykładu: pomorze ma dziś w dyspozycji Pomorską Kolej Metropolitalną (PKM), dodatkowo w Trójmieście i na Mazowszu operują spółki Szybkich Kolei Miejskich (SKM Trójmiasto i SKM Warszawa), stolica posiłkuje się Warszawską Koleją Dojazdową (WKD), a Łódź - Łódzką Koleją Aglomeracyjną (ŁKA). Ciągle jednak pozostaje luka na południu Polski, w szczególności na Śląsku i Zagłębiu. Region ten zmaga się z brakiem zorganizowanego systemu kolei regionalnej charakteryzującej się wysoką częstotliwością kursowania, szeroko rozumianą dostępnością i konkurencyjnością, wobec największego problemu komunikacyjnego tego obszaru, czyli kurczącej się przepustowości sieci dróg.
Na przestrzeni ostatnich kilku dekad pojawiało się kilka projektów takiej kolei. W tym opracowaniu prezentujemy kompleksowy przegląd najważniejszych planowanych, zrealizowanych i powstających projektów usprawniania siatki pasażerskiej komunikacji kolejowej w regionie.
Aby zapoznać się z historią rozwoju poszczególnego z projektów wybierz interesującą Cię pozycję z menu.
Sekcje są uporządkowane chronologicznie, od najstarszego u góry do dziejów współczesnych u dołu.
Pierwszą próbą poprawy sytuacji transportowej w regionie, było wykonanie studium "Śląskiej Kolei Regionalnej i Szybkiej Kolei Miejskiej w woj. katowickim" utworzone z początkiem lat 70. Projektanci SKR czerpali przy swej pracy wiele wzorców z Monachijskiej kolei S-Bahn (uruchomionej w roku 1972) i już około rok przed oddaniem jej do użytku, prezentowali swoje pierwsze opracowania przed polskim resortem transportu.
Powrót do poprzedniego opracowania w nowej, dużo bardziej dopracowanej formule. Ukierunkowanie projektu w stronę metra naziemnego, w pełni autonomicznego względem istniejących torowisk kolejowych i automatycznego lub półautomatycznego systemu sterowania ruchem kolejowym na całej sieci.
W pełni zakończono prace projektowe wspierane licznym analizami i symulacjami ruchowymi. Projekt przekazany do realizacji pod koniec lat 80. Wykonano ogrom prac terenowych, ostatecznie prace ustały wraz z nadejściem zmian ustrojowych w kraju.
Odtworzona jako zupełnie nowy projekt, bazująca lekko na pewnych założeniach wcześniejszego konceptu (KRR) linia, mająca usprawnić komunikację pomiędzy Katowicami a Tychami.
Uruchomiona została w roku 2008 i funkcjonowała jako odrębny system taryfowy przy zachowaniu integracji biletowej z innymi środkami transportu publicznego. Obecnie jest wcielona w sieć połączeń spółki samorządowej Koleje Śląskie.
Dla funkcjonującej od 1 stycznia 2018r. Metropolii Górnośląsko-Zagłębiowskiej jest najważniejszym priorytetem komunikacyjnym.
Zespół autorski Koncepcji Kolei Metropolitalnej dla Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii zaprojektował cztery różne warianty budowy tras, przy wykorzystaniu różnych systemów transportu szynowego wykorzystując doświadczenia poprzednich planowanych systemów transportowych dla GOP-u.