Szybka Kolej Regionalna (SKR)
2008-2022
Obecnie realną namiastką kolejowej sieci aglomeracyjnej w GOP jest właśnie SKR - Szybka Kolej Regionalna, odtworzona jako zupełnie nowy projekt, bazująca lekko na pewnych założeniach wcześniejszego konceptu (KRR). Jest w pewien sposób wyjątkowa, bowiem cały system istnieje namacalnie w formie konkretnej linii kolejowej, wraz z dedykowanym dla niej taborem, ale nie jako osobna spółka/przedsiębiorstwo.
2005 - 2008
W 2005r. pojawiły się pierwsze plany Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego oraz Urzędu Miasta Tychy co do utworzenia systemu szybkiej kolei miejskiej, łączącej Tychy z Katowicami i Sosnowcem. Bardzo szybko od momentu rozpoczęcia rozmów na ten temat, bo już w połowie 2006r. Województwo Śląskie we współpracy z Województwem Mazowieckim (które w tym czasie również planowało zakupy na potrzeby kolei w swoim regionie) zamówiło cztery sztuki elektrycznych zespołów trakcyjnych nowej konstrukcji. Wybrano jednostki FLIRT szwajcarskiej firmy STADLER, produkowane od 2004 r. Składy zyskały malowanie w barwach województwa śląskiego oraz oznaczenie EN75. W opinii publicznej stały się niemal natychmiast symbolem nadejścia nowej jakości na kolei na Górnym Śląsku. Z uwagi na rozmiar zamówienia, (co prawda tylko 4 sztuki dla Śląska, ale kolejnych 10 dla Mazowsza), we wrześniu 2007r. otwarto w Siedlcach montownię firmy STADLER - specjalnie na potrzeby jego realizacji.
 Twoje Tychy, nr 49_55 (9 grudnia 2008 r.). |
|---|
 Twoje Tychy, nr 49_55 (9 grudnia 2008 r.). |
 Taryfa pomarańczowa - przykład integracji biletowej, Komunikacja Publiczna, R. 6, nr 3 (36), 2009 (Śląska Biblioteka Cyfrowa). |
|---|
 Taryfa pomarańczowa - przykład integracji biletowej, Komunikacja Publiczna, R. 6, nr 3 (36), 2009 (Śląska Biblioteka Cyfrowa). |
 Taryfa pomarańczowa - przykład integracji biletowej, Komunikacja Publiczna, R. 6, nr 3 (36), 2009 (Śląska Biblioteka Cyfrowa). |
 Taryfa pomarańczowa - przykład integracji biletowej, Komunikacja Publiczna, R. 6, nr 3 (36), 2009 (Śląska Biblioteka Cyfrowa). |
 EN75-003 w malowaniu Województwa Śląskiego, przystanek Tychy Miasto, 2010 r. (fot. Astrorek, Wikimedia Commons). |
|---|
 EN75-004 i EN75-001 jako R 44130 relacji Katowice - Częstochowa Osobowa (st. Katowice przed modernizacją), 2011 r. (fot. Chris, Wikimedia Commons). |
 EN75-002 w malowaniu Województwa Śląskiego, 2013 r. (fot. Patryk Farana, Wikimedia Commons). |
 Wnętrze EN75 SKR, (fot. Martin52t, Wikimedia Commons). |
W tym samym czasie przygotowano w ramach Unijnego Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego projekt "Szybka Kolej Regionalna Tychy - Dąbrowa Górnicza - etap I: Tychy Miasto - Katowice", którego beneficjentem zostało miasto Tychy. Wartość projektu wyliczono na 28 770 168,70 zł, z czego 24 307 515,00 zł pochodziło z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. W ramach inwestycji zaplanowano przebudowę przystanku osobowego Tychy Zachodnie oraz budowę trzech nowych przystanków kolejowych: Tychy Grota Roweckiego, Tychy Bielska i Tychy Lodowisko.
14 grudnia 2008r. zostało oficjalnie zainaugurowane regionalne połączenie wahadłowe na trasie:
-
Katowice
-
Katowice Brynów
-
Katowice Ligota
-
Katowice Piotrowice
-
Katowice Podlesie
-
Tychy
-
Tychy Zachodnie
-
Tychy Miasto
Poza przypisanymi do obsługi tej linii zespołami EN75 w ich śląskim malowaniu, połączenia te wyróżniała specjalna taryfa "pomarańczowa" czyli wspólny bilet autobusowo - kolejowy (rozróżniający się na bilety: jednorazowe, bagażowe i miesięczne) oraz około 20-30 minutowy takt kursowania składów. Przewoźnikiem obsługującym SKR były Przewozy Regionalne.
 Inauguracja połączenia Tychy Miasto - Katowice, 14 grudnia 2008 r. (fot. @Mirek [Flickr], CC BY-NC-ND 2.0) |
|---|
 Inauguracja połączenia Tychy Miasto - Katowice, 14 grudnia 2008 r. (fot. @Mirek [Flickr], CC BY-NC-ND 2.0) |
 Inauguracja połączenia Tychy Miasto - Katowice, 14 grudnia 2008 r. (fot. @Mirek [Flickr], CC BY-NC-ND 2.0) |
 Inauguracja połączenia Tychy Miasto - Katowice, 14 grudnia 2008 r. (fot. @Mirek [Flickr], CC BY-NC-ND 2.0) |
|---|
 Inauguracja połączenia Tychy Miasto - Katowice, 14 grudnia 2008 r. (fot. @Mirek [Flickr], CC BY-NC-ND 2.0) |
 Inauguracja połączenia Tychy Miasto - Katowice, 14 grudnia 2008 r. (fot. @Mirek [Flickr], CC BY-NC-ND 2.0) |
2009 - 2013
Już od grudnia 2009r. nowoczesne jednostki SKR zaczęły obsługiwać okazjonalnie również inne linie regionalne, m.in. trasę z Katowic do Gliwic lub Częstochowy. Na początku 2011 roku zarząd województwa podjął decyzję o skierowaniu wszystkich FLIRT-ów na trasy o wysokich potokach pasażerskich (głównie Gliwice – Częstochowa). Celem tych działań była najprawdopodobniej chęć szerokiej autoreklamy zmian w kierunku wprowadzenia nowoczesności na kolei, wśród jak największej ilości pasażerów.
1 października 2011r. użytkowane przez Przewozy Regionalne FLIRT-y zostały przekazane nowej spółce będącej pod zarządem województwa śląskiego - Kolejom Śląskim. Obsługa SKR została przejęta przez Koleje Śląskie 9 grudnia 2012r., które nie mogły poszczycić się udanym debiutem. Od samego początku swojego funkcjonowania spółka borykała się z problemami finansowymi, kadrowymi i organizacyjnymi. 1 czerwca 2013r., ze względu na objęcie Kolei Śląskich planem naprawczym, ograniczono o niemal połowę liczbę kursujących pociągów. Zamiast średnio 584 połączeń na dobę, KŚ miały realizować ich jedynie 358. Zarząd spółki tłumaczył, iż podjęte działania i ostre cięcie spowodowane jest koniecznością ratowania rentowności niedoinwestowanego, nowego przedsiębiorstwa.
 Nie liczy się szyld, lecz miejsca pracy. Tygodnik Śląsko-Dąbrowski, 2012, nr 26 (Śląska Biblioteka Cyfrowa). |
|---|
 Twoje Tychy, nr 36_250 (4 września 2012 r.). |
|---|
 Twoje Tychy, nr 36_250 (4 września 2012 r.). |
 Twoje Tychy, nr 36_250 (4 września 2012 r.). |
 Twoje Tychy, nr 22_289 (4 czerwca 2013 r.). |
|---|
 Twoje Tychy, nr 22_289 (4 czerwca 2013 r.). |
 Twoje Tychy, nr 22_289 (4 czerwca 2013 r.). |
Wcześniejsze obniżenie standardu podróży poprzez wprowadzenie na trasę (ponownie) taboru przestarzałego i nieobjętego modernizacjami, w połączeniu z drastycznymi cięciami kursów, powodowały oburzenie wśród podróżnych, których lwią część stanowili Tyszanie. Miasto Tychy wykazało się ogromnym zaangażowaniem w kierunku poprawy sytuacji oraz utworzenia komunikacji kolejowej środkiem pierwszego wyboru wśród pasażerów. Dostosowywano rozkłady jazdy trolejbusów i autobusów do kursowania składów kolejowych, a niektóre nawet wycinano z rozkładu jazdy, jeśli pokrywały się w znacznej części z trasą przejazdu pociągów. 1 września 2012 r. relację składów SKR wydłużono i uzupełniono o nowe przystanki:
-
Sosnowiec Główny
-
Katowice Szopienice Południowe
-
Katowice Zawodzie
-
Katowice
-
Katowice Brynów
-
Katowice Ligota
-
Katowice Piotrowice
-
Katowice Podlesie
-
Tychy
-
Tychy Zachodnie
-
Tychy Aleja Bielska
-
Tychy Grota-Roweckiego
-
Tychy Lodowisko
Jednocześnie zrezygnowano z postojów na przystanku Tychy Miasto. Pociągi ponownie zatrzymywały się na nim, w okresie obowiązywania następnego rozkładu jazdy (9 grudnia 2012 r. - 14 grudnia 2013 r.). Po tym czasie, znów wyłączono przystanek z obsługi pasażerskiej, z uwagi na zbyt bliskie położenie nowych przystanków.
 Tychy Grota-Roweckiego (fot. Marek Proszak, Wikimedia Commons). |
|---|
 Tychy Grota-Roweckiego (fot. Marek Proszak, Wikimedia Commons). |
 Tychy Grota-Roweckiego (fot. Marek Proszak, Wikimedia Commons). |
 Tychy Grota-Roweckiego (fot. Marek Proszak, Wikimedia Commons). |
 Tychy Zachodnie (fot. Marek Proszak, Wikimedia Commons). |
 Tychy Zachodnie (fot. Marek Proszak, Wikimedia Commons). |
 Tychy Lodowisko (fot. Marek Proszak, Wikimedia Commons). |
|---|
 Tychy Lodowisko (fot. Marek Proszak, Wikimedia Commons). |
 Tychy Lodowisko (fot. Marek Proszak, Wikimedia Commons). |
 Tychy Bielska (fot. Marek Proszak, Wikimedia Commons). |
 Tychy Bielska (fot. Marek Proszak, Wikimedia Commons). |
2014 - 2022
Obecnie pociągi kursują nadal między Sosnowcem i Katowicami a Tychami Lodowisko, jednakże bez zachowania stałego taktu. Przy wybranych przystankach SKR pojawiły się parkingi utworzone w myśl systemu Park and Ride. Plany rozbudowy siatki SKR łączą się na wielu polach zarówno z planami Strategii Rozwoju Miasta Katowice (wg. niej zakłada się dobudowanie 4 nowych przystanków w ciągu SKR na terenie stolicy województwa) jak i z planami Metropolii Śląsko-Zagłębiowskiej mówiącymi o utworzeniu Śląskiej Kolei Metropolitalnej na miarę pierwowzorów wymienionych we wprowadzeniu do niniejszego opracowania.
Póki co, SKR cierpi na zbyt szczupłą siatkę połączeń, wynikającą z dysproporcji pomiędzy ilością przystanków aglomeracyjnych w Tychach, a w Katowicach. Bardzo trudnym zadaniem jest organizacja sprawnej kolei regionalnej, która oferuje dojazd głównie do śródmieścia stolicy województwa, bez uwzględniania oddalonych od niego obszarów, gdzie zaraz obok funkcjonuje bardzo dobrze rozwinięta komunikacja autobusowa.
 EN75-003 w malowaniu Województwa Śląskiego, 2016 r. (fot. Janusz Jakubowski, Wikimedia Commons). |
|---|
 |
 EN75-003 w malowaniu Województwa Śląskiego, 2016 r. (fot. Janusz Jakubowski, Wikimedia Commons). |
|---|
 EN75-002 w malowaniu Województwa Śląskiego, st. Katowice po modernizacji, 2022 r. (fot. Eryk Duński, Wikimedia Commons). |
ŹRÓDŁA I ILUSTRACJE •
-
Notatki i informacje prasowe redakcji Twoje Tychy z lat 2008-2013.
-
Notatki i informacje prasowe redakcji Twoje Tychy z lat 2008-2013.
-
Materiały promocyjne dot. nowych połączeń dla Woj. Śląskiego z lat 2005-2008, Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego.
-
Materiały promocyjne Kolei Śląskich z lat 2011-2014, Koleje Śląskie.
-
Taryfa pomarańczowa - przykład integracji biletowej, Komunikacja Publiczna, R. 6, nr 3 (36), 2009.
-
Repozytorium Wikimedia Commons
Portal Stacja Pyskowice Kolej Aglomeracyjna i Muzealna GOP wykorzystuje także materiały z pozostałych opracowań własnych, a także wiedzę pozyskaną i zapisaną dzięki wypowiedziom zgromadzonym podczas wywiadów i rozmów przeprowadzonych przez członków naszego zespołu z mieszkańcami, pracownikami kolei i firm powiązanych, świadkami wydarzeń; a także na grupach i forach dyskusyjnych, konferencjach i panelach oraz Śląskim Forum KRR, które zostało przekształcone w niniejszą witrynę w roku 2016.
Opracował: Piotr Borowiak.